javahermarket

خواندنی

کودکان وقتی با سرزنش و انتقاد زندگی می کنند می آموزند بی اعتماد به خود باشند. وقتی با خشونت زندگی می کنند می آموزند که جنگجو باشند. وقتی با ترس زندگی می کنند می آموزند که بُزدل باشند. وقتی با ترحم زندگی می کنند می آموزند که به خود احساس ترحم داشته باشند. وقتی با تمسخر زندگی می کنند می آموزند که خجالتی باشند. وقتی با حسادت زندگی می کنند می آموزند که در خود احساس گناه داشته باشند. اما اگر با شکیبایی زندگی کنند بردباری را می آموزند. اگر با تشویق زندگی کنند اعتماد و اطمینان را می آموزند. اگر با پاداش زندگی کنند با استعداد بودن و پذیرندگی را می آموزند. اگر با تصدیق شدن زندگی کنند عشق را می آموزند. اگر با توافق زندگی کنند دوست داشتن خود را می آموزند. اگر با تایید زندگی کنند با هدف زندگی کردن را می آموزند. اگر با صداقت زندگی کنند حقیقت را می آموزند. اگر با انصاف زندگی کنند دفاع از حقوق را می آموزند. اگر با اطمینان زندگی کنند اعتماد به خود و اعتماد به دیگران را می آموزند. اگر با دوستی و محبت زندگی کنند زندگی در دنیای امن را می آموزند.

وبا 2

نشانه‌های بیماری

آغاز ناگهانی اسهال آبکی شدید و بدون درد و تب از نشانه‌های بیماری وبا است.اسهال وبا به اسهال آب برنجی معروف است وفرد بیمار گاه روزانه بیش از 30لیتر آب دفع میکند که این مقدار دفع آب باعث اسیدوز و نهایتا می تواند منجر به مرگ فرد شود. کمتر از 5? بیماران وبایی تب دارند. گاهی در آغاز بیماری استفراغ دیده می‌شود. بیمار احساس تشنگی دارد و بی‌قرار است از درد پشت ساق پا شاکی است، زبان خشک، چشم‌ها گودرفته، نبض ناتوان است.

• تشنگی زیاد
• استفراغ بدون حالت تهوع
• اسهال آبکی و پرفشار و بدون دل‌درد که بیمار نتواند آن را کنترل کند.
• گرفتن ماهیچه‌های پشت ساق پا
• کم شدن ادارار
• ادرار با رنگ زرد

البته باید توجه داشته باشید که هر کدام از این موارد بالا به تنهایی نشان‌گر وبا نیستند یک فرد ممکن است همه نشانه‌های بالا را نداشته باشد. مدت زمان بروز بیماری از 2 تا 5 روز متغیر است.

پیشگیری

تیم ضدعفونی کننده در جریان همه‌گیری وبا در هامبورگ آلمان در سال 1892

اگرچه بیماری وبا می‌تواندمرگ آور باشد، می‌توان به آسانی از آن پیشگیری کرد. در ایالات متحده آمریکا و اروپای غربی به علت استفاده از سیستم‌های آب و دفع پساب پیشرفته، وبا تهدید مهمی نمی‌باشد.
مهمترین روش پیشگیری دفع مناسب پساب و جلوگیر از ورود آنها به منابع آب آشامیدنب است. تصفیه، جوشاندن و کلریده کردن آب از مدتها قبل روش مناسبی برای جلوگیری از سرایت این بیماری است.
شیر و غذاهای آماده باید پس از گرم کردن مصرف شود. از بین بردن حشرات و دور نگهداشتن مواد غذایی از دسترس مگس، گندزدایی سبزی و میوه جات با محلول پرکلرین یک در 10 هزار به کنترل بیماری کمک می‌کند. اولین قدم در کنترل بیماری وبا، تشخیص سریع بالینی و آزمایشگاهی و جدا کردن بیماران و افراد ناقل است. وسایل بیمار باید به طور کامل گندزدایی شود. رعایت کامل جداکردن (ایزولاسیون) در مورد بیمار به عمل آید و ملاقات او ممنوع شود.

درمان

نخسنین مرحله درمان، نوشاندن آب و الکترولیت‌ها به بیمار است. گام سپسین، دادن آنتی‌بیوتیک است که هم کمک به کاهش حجم مدفوع می‌کند و هم مدت بیماری را کوتاه می‌کند و همچنین سیکل انتقال را کوتاه و قطع می‌کند.

درمان وبا با نوشاندن الکترولیت به بیمار

برای نوشاندن آب و الکترولیت توجه به شدت اسهال و وضع کم آبی بیمار لازم است. در اسهال‌های خفیف و دهیدراتاسیون خفیف (زیر 5?) دادن آب و الکترولیت خوراکی (ORS) کافی است اگر موجود نبود و یا بیمار تحمل نکرد می‌توان از لعاب برنج (50 گرم در لیتر)، نوشابه با نمک و... استفاده کرد.
در بیماران با دهیدراسیون شدید (که بیش از 10? آب از دست داده‌اند؛ درای چشم‌های کاملاً گودرفته، خواب آلوده، فشار خون و نبض ضعیف،) و همچنین در بیمارانی که استفراغ دارند و یا در بیمارانی که در اغما هستند و همچنین بیماران دارای فلج روده باید سرم تزریق شود.

آنتی بیوتیک تتراسایکلین و داکسی سیکلین نقش مهمی در کاهش مدت و شدت بیماری وبا دارند. سایر آنتی بیوتیک‌هایی که بهره گیری می‌شوند دربرگیرنده سیپروفلوکساسین و آزیترومایسین می‌باشند. برای کودکان نالیدیکسیک اسید، فورازولیدون، کوتریموکسازول و اریترومایسین مناسب است.

واکسن وبا

واکسن‌های ساخته شده از باکتری کشته شده در زیر پوست مصونیتی کوتاه مدت ایجاد می‌کند. واکسن خوراکی با میکروب کشته شده دارای انواع مختلف است و حدوداً در 50? موارد مؤثر است و مدت دوام واکسن حدود 3 سال است نوع دیگر واکسن با میکروب زنده ضعیف شده‌است که در دست بررسی می‌باشد. به‌طور معمول و یا به طورکلی واکسن به عنوان پیشگیری وبا توصیه نمی‌شود و رعایت نکات بهداشتی برای جلوگیری وبا کافی است.

سم وبا و مکانیسم بیماری

بیماری سل4

سل

میکوباکتریوم توبرکلوزیس در زیر میکروسکوپ الکترونیک

سِلّ یا سل یا خورِشی یک بیماری واگیردار است. باسیل این بیماری میکوباکتریوم توبرکلوزیس یا باسیل کخ نام دارد زیرا که در سال 1882 (میلادی) پرفسور رابرت کخ دانشمند آلمانی آن را کشف کرد. نوعی از این بیماری که به سل گاوی موسوم است، میان انسان و چهارپایان مشترک است. در زبان پهلوی به این بیماری xwari?nih می‌گفتند که برابر با بیماری‌ای بود که سبب تحلیل رفتن آدمی می‌شود.

این بیماری در کشورهای جهان سوم از معضلات بهداشتی است و در مناطقی از ایران نیز شیوع آن کم نیست^.مرض سل یا توبرکلوز (به اختصار تی بی) یکی از بیماریهای مهلک در جهان است که عامل آن مایکوباکتریوم‌ها یا به طور دقیقتر میکوباکتریوم‌های سلی است. در بیماری سل معمولاً ششها مورد حمله قرار می‌گیرند، این نوع سل را تی‌بی ریوی نیز گویند ولی از سایر اعضای درگیر در سل می‌توان سیستم عصبی مرکزی، غدد لنفاوی و گردش خون، دستگاه تناسلی و ادراری، دستگاه گوارش و معده، استخوان‌ها، مفاصل و پوست را نام برد. سایر میکوباکتریوم‌ها مانند بووی، افریکنم، میکرتی و کانتی نیز باعث بیماری می‌شوند ولی نادر هستند. از انواع نشانه‌های سل می‌توان به سرفه مزمن همراه با خلط سینه آغشته به خون، تب، تعریق شبانگاهی و کاهش وزن اشاره کرد. سل را می‌توان با رادیوگرافی قفسه سینه، تست پوست و خون و بررسی میکروسکوبی و کشت میکروبی خلط و مایعات بدن در آزمایشگاه تشخیص داد. درمان سل مشکل است و به دوره‌های طولانی و استفاده از آنتی بیوتیک‌های متفاوت نیاز دارد همچنین باید رفتار و تماس افراد کنترل شود. گونه‌های مقاوم به آنتی بیوتیک مایکوباکتریوم در سال‌های اخیر درمان سل را با مشکل روبه رو کرده‌است.  

شیوع بیماری سل در سال 2006.در هر 1000 نفر.قرمزبیشتر از 300، نارنجی=200، زرد=200-100، سبز=100-50، آبی کمتر از 50 و خاکستری بدون اطلاعات

پیشگیری

پیشگیری از آلوده شدن به سل و کنترل تماسهای افراد و همچنین واکسیناسیون توسط واکسن بی‌سی‌جی بهترین شیوه مبارزه با سل است .باکتری‌های سل می‌تواند توسط عطسه، سرفه و یا تب کردن افراد آلوده به سل در محیط پخش شود. در حال حاضر حدود یک سوم جمعیت جهان به باکتری‌های سل نوع ضعیف آلوده‌اند و سرعت آلوده شدن افراد درحال حاضر یک نفر در هر ثانیه‌ است هر چند بسیاری از این عفونت‌ها به صورت نهانی هستند. حدود یک دهم این عفونت‌ها نهایتا به سل فعال تبدیل می‌شوند و اگر بدون معالجه رها شوند بیش از نیمی از آن‌ها به مرگ منجر می‌شود. در سال 2004 حدود 14?6 ملیون نفر در جهان از بیماری نوع شدید سل رنج می‌برند و حدود 8?9 میلیون نفر در جهان مستعد نوع شدید سل هستند و حدود 1?6 میلیون نفر نیز بر اثر سل مرده‌اند. بیشتر این آمار مربوط به کشورهای جهان سوم است اما این آمار حتی در کشورهای پیشرفته نیز رشد داشته دلیل این امر می‌تواند گسترش بیماری ایدز باشد. حدود 80? افراد سلی در آسیا و آفریقا هستند و در آمریکا حدود 5? تا 10? به آزمایش سل جواب مثبت داده‌اند. در آمریکا 25?000 نفر مستعد سل وجود دارد و حدود40? سل در آمریکا به دلیل مهاجرت افراد آسیایی و آفریقایی رخ می‌دهد.

بیماری سل 2

عوارض 

بسته به دستگاه درگیر و مدت درگیری سل می‌تواند منجر به پلورزی (جمع شدن مایع در فضای جنب)، آمپیم (پلورزی چرکی سلی)، هموپتزی (خونریزی زخم‌های مخاط برونش) که معمولاً جزیی است ولی می‌تواند به خونریزی کشنده نیز منجر شود. خنازیر یا لنفادنیت گردن (تورم گره‌های لنفاوی که ممکن است با ترشح نیز همراه شود)، تخریب کلیه‌ها، اختلال‌های باروری در گرفتاری اندامها تناسلی، شکستگی مهره‌ها و ... شود.

پیدایش بیماری

 

 

باکتری سل (نقاط قرمز) در بزاق.

حدود 90? افرادی که توسط میکروباکتریوم توبرکولوز آلوده شده‌اند دارای عفونت نهانی می‌باشند و تقریبا بدون علائم تشخیص هستند. حدود یک دهم این افراد نهایتا به سل حاد مبتلا می‌شوند و اگر بدون معالجه رها شوند بیش از نیمی از آنها به مرگ منجر می‌شود. عفونت زمانی شروع می‌شود که میکرو باکتریومها به مکانی می‌رسند که می‌توانند در آنجا تکثیر یابند (اغلب درصورت ضعف دستگاه ایمنی فرد). مکان اولیه شروع عفونت در شش که گون نامیده می‌شود و به طور معمول در قسمت بالای لوپ پایینی یا در قسمت پایینی لوپ بالای ریه قرار دارد. در ابتدا باکتری‌ها توسط سلول ایمنی برداشته می‌شوند و به آنها اجازه حمله مکرر داده نمی‌شود اگر چه این سلولها می‌توانند باسیل‌ها را به محل گره‌های لنفاوی ببرند، اما در مرحله دوم انتشار توسط جریان خون باکتریها به دیگر ارگانها انتقال می‌یابند و کل بدن را می‌توانند آلوده کنند. اگرچه تاثیرات سل بر روی قلب و ماهیجه‌های اسکلتی و پانکراس و تیروئید بسیار کم است. بیماری سل می‌تواند برای دیگر بیماری‌ها زمینه را نیز آماده کند. برای مبارزه با سل در داخل بدن ماکروفاژها، لنفوسیتهای تیوبی و فیبروبلاست‌ها که در بین سلول‌ها قرار دارند با هم جمع شده و تشکیل گرانولار می‌دهند که در آن یاخته‌های عفونی توست لنفوسیتها احاطه می‌شوند و با این عمل از پراکنده شدن باکتری‌ها جلوگیری کرده و محیطی برای فعالیت سیستم حفاظتی ایجاد می‌کند.در داخل گرانولارها لنفوسیتها سایتوکینهایی را ترشح می‌کنند تا با فعال کردن ماکروفاژها باکتری‌ها را نابود کند البته لنفوسیتها می‌توانند مستقیما نیز باکتری‌ها را نابود کنند. اغلب باکتری‌ها بطور کامل نابود نمی‌شوند و تعدادی به حالت کمون می‌روند و عفونت نهایی را ایجاد می‌کنند.یکی دیگر از ویژگیهای گرانولار درانسان ایجاد سلول‌های مرده داخل خودش است که نکروزیس نامیده می‌شود. نکروزیس یک بافت نرم سفید پنیری رنگ است که با چشم دیده می‌شود (نکروز کازئوز).اگر چنانچه باکتری‌ها راهی به داخل جریان خون مخصوصا در بافتهای آسیب دیده بیابند به دیگر اعضای بدن رفته و باعث انتشارعفونت می‌شوند و به صورت دانه‌های ریز سفید رنگ ظاهر می‌شوند.این نوع شدید بیماری بیشتر در کودکان خردسال یا بزرگسالان با ضعف ایمنی شایع است و سل میلیاری نامیده می‌شود. سل میلیاری علیرغم درمان امار مرگ ومیر 20?درصدی دارد زیرا در بسیاری از موارد عفونت پیشرفت کرده و بافت‌های مختلفی درگیر نکروز پنیری شده‌اند. در انواع شدید بیماری این حفره راهی به مسیر هوا پیدا کرده واین مواد سفید رنگ توسط سرفه بیرون می‌اید.این مواد شامل باکتری‌های زنده نیز بوده و همچنین روشی است برای انتشارعفونت.

روشهای تشخیص

 

عکس قفسه سینه بیماری که به سل مبتلاست توسط اشعه ایکس

بیماری سل را می‌توان با علائم ظاهری بیماری که روی ارگانهای بدن می‌گذارد تشخیص داد. روشهای آزمایشگاهی، رادیوگرافی و یا تست توبرکولین پوست نیز وجود دارند. یکی از مشکلات در تشخیص سل زمان‌بر بودن بعضی از این روشهاست مثلا کشت ازمایشگاهی خلط به 4 الی 12 هفته وقت نیاز دارد. تفسیر تست پوستی به عوامل ریسک فرد برای مواجهه با عفونت، سیستم ایمنی و تاریخچه واکسیناسیون فرد بستگی دارد. افراد دارای عفونت نهانی که قبلا واکسینه نشده‌اند نسبت به افراد واکسینه شده در تست پوست به مدت زمان بیشتری نیاز دارند تا واکنش نشان دهند. بنابراین این تست باید با دقت و با توجه به محل زندگی بیمار انجام شود. تست توبرکولین پوست ممکن است جواب منفی کاذب نیز بدهد مثلا در بیماران دچار سوء تغذیه، ضعف ایمنی یا سل میلیاری. البته در روشهای جدید برای تشخیص با استفاده از واکنش‌های زنجیری پلیمراز به شناسای دی‌ان‌ای باکتری و سنجش میزان پادتنهایی که بدن در عکس العمل به باکتری‌ها ترشح می‌کند می‌پردازد. این تست‌ها دقیق‌تر هستند. روش‌های تشخیص عبارتند از:

• آزمون توبرکولین
• کشت خلط

3 نمونه خلط از بیمار گرفته و به آزمایشگاه ارسال می‌گردد. نحوه گرفتن نمونه خلط:

1.    ابتدا در اولین مراجعه فرد مشکوک یک نمونه گرفته می‌شود.

2.    ظرفی به بیمار داده می‌شود که مشخصات بیمار در سطح خارجی ظرف نوشته شده‌است. و بیمار باید نمونه دوم خود را صبح زود و قبل از مراجعه دوم جمع‌آوری کند.

3.    در مراجعه دوم نمونه سوم از وی گرفته می‌شود.

• رادیوگرافی سینه
• نمونه برداری بافتی

درمان

دوره درمان و تعداد داروی مورد مصرف بسته به شدت بیماری و قسمت‌های درگیر بدن متفاوت است ولی به طور متوسط بین شش ماه تا یک سال می‌باشد. آلودگی هم‌زمان به بیماری ایدز می‌تواند درمان بیماری را بسیار مشکل کند. درمان انواع مقاوم به درمان باسیل سل از چالشهای پزشکی است. در گذشته تنها راه‌های درمانی استراحت در جاهای خوش آب و هوا و در زیر نور خورشید، نیروبخشی جسمانی، دوری از کارهای سخت و رنج آور، ورزش سبک، گردش و شادی و خوش گذرانی و دوری از غم و اندوه، خوردن خوراک‌های سودمند و نیروبخش بود. طول مدت درمان معمول 6 ماه است که 2 ماه اول مرحله حمله‌ای شامل 4 داروی ایزونیازید، ریفامپین، پیرازینامید و اتامبوتول است و 4 ماه بعدی در مرحله نگهدارنده از 2 داروی ایزونیازید و ریفامپین استفاده می‌شود.

مشکل مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها مقاوم شدن باکتریها به آنها است. استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها اغلب دارای عارضه نیز هست مانند عوارض کبدی. مقاومت در برابر آنتی‌بیوتیک‌ها که به طور منظم مصرف می‌شوند شامل مقاومت اولیه و ثانویه است. مقاومت اولیه در افراد آلوده به نوع شدید احتمال بیشتری دارد. برای این افراد نباید فقط داروهای با کیفیت پایین استفاده کرد. موضوع مقاومت دارویی یک مساله فراگیر است چرا که هرچه طول درمان بیشتر باشد نیاز به داروهای گرانتر (داروهای سری دوم درمان) بیشتر می‌شود. مقاومت می‌تواند به صورت مقاومت چند دارویی نیز باشد.

بیماری سل3

راه‌های ابتلا

اصلی‌ترین راه ابتلا استنشاق ترشحات یا غبار آلوده به باسیل سل می‌باشد که معمولاً ناشی از تماس با بیمار سلی درمان نشده می‌باشد. ولی سل گاوی می‌تواند از طریق مصرف لبنیات آلوده و غیر پاستوریزه نیز انسان را آلوده نماید. بیماری سل به وسیله قطره‌های ریز موجود در هوا از فردی به فرد دیگر منتقل می‌شود و اغلب افرادی را که در ارتباط نزدیک با فرد بیمار باشند را درگیر می‌کند. لذا باید بیمار به بیمارستان منتقل شود و یا تحت درمان صحیح قرار بگیرد. یک سرفه می‌تواند حدود 3?000 ریزقطره عفونی تولید کند.این ریزقطره‌ها به سرعت خشک می‌شوند و در هوا معلق می‌مانند و در صورت استنشاق وارد ریه افراد می‌شوند. بنابراین افراد مبتلا هنگام عطسه و سرفه باید همیشه برای پوشاندن دهان و بینی خود از دستمال استفاده نمایند و پس از آن، دستهای خود را با دقت بشویند.

البته این به آن معنا نیست که فرد مبتلا به سل باید قرنطینه شود. در تماس کوتاه و گذرا امکان انتقال بسیار کم است. بسیاری از مردم میکروب سل در بدنشان وجود دارد اما مبتلا به بیماری سل فعال نیستند. سل از طریق حشرات نیز منتقل می‌شود.

این باکتری می‌تواند تمامی اعضای بدن را گرفتار کند اما بیشتر ریه‌ها را گرفتار می‌کند. باکتری سل پس از ورود به ریه‌ها در آنجا تکثیر پیدا می‌کند و معمولاً پس از تحریک سیستم ایمنی بر آن در همان محل به صورت نهفته باقی می‌ماند و در صورت ایجاد شرایط مساعد ممکن است سل ریوی بروز کند. گاهی باکتری پس از تکثیر در ریه‌ها از طریق خون به سایر اعضای بدن منتقل می‌شود و ایجاد سل در آن عضو می‌نماید. ندرتاً باکتری بلافاصله پس از ورود به ریه‌ها، شروع به فعالیت و تکثیر می‌کند و موجب بیماری فعال درریه‌ها می‌گردد که این نوع در کودکان و بیمارانی که اختلال سیستم ایمنی دارند، شایعتر است.

دیگر نامهای سل

در گذشته سل را کانسامپشن یا مصرف کننده می‌گفتند چرا که این گونه تصور می‌شد که افراد را از داخل می‌خورد و با سرفه خونی و زردی همراه است. سل جلدی نیز یکی دیگر از نام‌های عامیانه بود. دشمن پادشاه نیز نام دیگری بود چون اعتقاد بر این بود که پادشاه با دست زدن به افراد سلی آنها را شفا می‌دهد. پوت و یا گیبس مفصلی نیز نامیده می‌شد. نام کُخ نیز متداول است.

سل میلیاری که با نام سل ارزنی نیز شناخته می‌شود در بیماران با ضعف ایمنی دیده می‌شود. در این نوع ضایعات تحت پرتو ایکس ظاهری دانه شکل دارند.

اشکال بیماری سل

• سل ریوی که اگر ریه‌ها را درگیر کند بیماری سل ریوی حادث می‌شود که خود شامل دو گروه می‌شود:

الف- سل ریوی با خلط مثبت (یعنی حاوی مایکوباکتریوم)

ب‌- سل ریوی با خلط منفی (یعنی فاقد مایکوباکتریوم)

بیماران مبتلا به سل ریوی از مهم‌ترین گروه می‌باشند زیرا این گروه به عنوان مخزن بیماری در جامعه نقش دارند و موجب انتقال بیماری به سایر افراد می‌گردند.

• سل خارج ریوی: سل ممکن است بجز ریه اعضای مختلفی از بدن را گرفتار کند که این اعضا می‌تواند شامل غدد لنفاوی، استخوان و مفاصل، ستون مهره‌ها، دستگاه ادراری و تناسلی، شکم و روده، پریکارد قلب باشد.

عوامل مساعدکننده

بعضی از عواملی که باعث می‌شود آلودگی به سل تبدیل به بیماری شود یا فرد سالم در معرض بیشتری برای بیمار شدن باشد در زیر آمده‌است:

1.    عفونت به ایدز (آلودگی به ایدز یکی از عوامل موثر در ابتلا به سل می‌باشد. فردی که به ایدز مبتلا باشد 5? احتمال دارد که به سل مبتلا شود.)

2.    استفاده از مواد مخدر

3.    عفونت اخیر با میکوباکتریوم توبرکلوزیس (طی 2 سال گذشته)

4.    علائم رادیوگرافی قفسه سینه که دال بر سل قبلی باشد (در افرادی کامل درمان نشده‌اند یا اصلاً درمان نشده‌اند)

5.    دیابت ملیتوس

6.    سیلیکوز یا سیلیکوزیس

7.    درمان طولانی با کورتیکواستروییدها (داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی)

8.    سرطان سر و گردن

9.    بیماریهای خونی (مانند لوسمی)

10.                       بیمارهای کلیوی پیشرفته

11.                       وزن بدن پایین(10? یا کمتر از 10? وزن مطلوب)

 

علایم بالینی

سل اولیه معمولاً بی‌نشانه ‌است و در جریان معاینه اطرافیان بیماران سلی کشف می‌شود. نشانه‌های بیماری عبارت‌اند از سرفه (معمولاً خشک)، تب، کم اشتهایی و در کودکان نارسایی رشد. نشانی‌های شدیدتر بیماری ممکن است شامل حملات سرفه و دیده شدن خون در خلط باشد.

سل ممکن است بجز ریه اعضای مختلفی از بدن را گرفتار کند که این اعضا می‌تواند شامل غدد لنفاوی، استخوان و مفاصل، ستون مهره‌ها‌، دستگاه ادراری تناسلی، شکم و روده، پریکارد قلب باشد که بسته به ناحیه گرفتار علایم خاص خود را خواهد داشت.

در بیماری‌های نوع شدید سل حدود 75? سل ریوی است که علائم آن شامل درد قفسه سینه و سرفه خونی و مزمن بیش از سه هفته و علائم سیستماتیک شامل تب و لرز، عرق شبانه، کاهش اشتها، کاهش وزن و رنگ پریدگی و خستگی مداوم می‌باشد. در حدود 25? سل حاد عفونت از شش شروع شده و به دیگر قسمتها سرایت می‌کند و باعث بروز انواع تی‌بی می‌شود. عفونت غیر ریوی در پرده جنب، سیستم عصبی مرکزی و مننژ، غدد لنفاوی، حلق، سیستم تناسلی، مفاصل و استخوانها دیده می‌شود. هرچند عفونت‌های غیر ریوی واگیر دار نیستند ولی ممکن است با نوع واگیر دار ریوی همزمان باشد.

کلا هر بیماری که یک یا چند علائم زیر را داشته باشد باید مشکوک به بیماری سل شد:

1.    سرفه(معمولاً خشک) بیش از 2 هفته(شایعترین علامت)

2.    تب و عرق شبانه

3.    بی اشتهایی

4.    خلط فراوان

5.    خلط خونی

درد قفسه سینه